Entón, emerxeu... (emerxerei)
“Nos dezaseis anos que levo vivindo aquí, nunca tal vin”,
sentencia, poñamos, José, un adegueiro da zona, namentres se prepara para
baixar, todo o áxil que a súa idade lle permite, os bancais nos que se nacen as
cepas dos seus viñedos e seguir coa metódica tarefa da poda. Confesa que nunca
foi ata o Castro Candaz, que quere ir, en parte para cumprirlle o desexo a súa
muller, “pero penso que non está alá tan ben como para chegar sen cansar”, e tamén en
parte porque non deixa de velo na televisión, e “telo tan pretiño e non ir…”
Conta que na fin de semana “riadas de xente, miles de persoas”
se achegaron para ver e subir ata o lugar, “cousas da modernidade e os medios de
comunicación, antes tamén tiña baixado o nivel do encoro e nunca pasou tal”. Medio en broma lle
digo “se a metade parase a axudar á poda”. E el ri. “Canta razón tes rapaciña,
pero esto acabase”.
E se alguén me pode aconsellar como chegar ata o Castro
Candaz, ese é el. Así que seguindo as súas indicacións (moi boas, porque cando
comenzou a chegar xente que viñeran por outro lado, sen pararse ao pracer que
supón unha conversa e escoitar a alguén do lugar que sempre está cargado de sabiduría,
parecía que non escolleran o camiño axeitado) cheguei nun fermoso paseiño
ao lugar sinalado do que tantas imaxes me tiñan chegado nos últimos días.
Nese paseiño vale a pena deterse a ollar a confluencia dos
ríos, a calma do encoro a baixo nivel, os restos de adegas que quedaron
asulagadas e os bancais perfectamente conservados que agora son mudas
testemuñas doutros tempos cheos de vida e dos que, aínda xorde algunha cepa que
parece allea as enchentes e decrecentes das augas. Ver, e tamén pechar os ollos
e deixarse levar ata eses tempos, imaxinar como serían as idas e vidas dos
adegueiros, o seu traballo ata obter o valioso néctar que xa os romanos
souberon apreciar e que hoxe dan nome á Denominación de Orixe Ribeira Sacra que
comparten as provincias de Ourense e Lugo.
Castro Candaz son os restos dun poboado castrexo sobre o que
se ergueu unha fortificación nun promontorio con tan só un acceso, polo poñente
e con tres chairas como defensa natural. Esta ubicación convertíano en prácticamente
inexpugnable para os que osaban un asalto, tanto, que (segundo conta o Formoso
Lamas) durante a segunda vaga de asaltos das tropas normandas, unha vez
arrasados os arredores, os nobres refuxiaronse en Castro Candaz, propiedade dos
irmáns Eriz: Olmundo e Egica , que lograron resistir unha primeira invasión gracias
a axuda do exército do rei asturiano Ramiro, pero, nun segundo asalto
resultaron vencidos. Con todo, a historia converteu este espazo nun dos símbolos
da resitencia galega fronte aos viquingos.
A fortaleza foi destruida en grande medida durante a Revolta
dos Irmandiños.
Para chegar ao gran patio central é necesario pasar unha
rampa que da acceso ao antigo Castelo, cunha plataforma circular na cima, e
rodeado de murallas circulares concéntricas, unha delas cunha altura de preto
de 2,10 metros de alto. Muros, murallas e estancias están erguidos con xistos,
aínda que tamén se atopan restos de granito. A comezos de século conservábanse
dúas paredes do antigo castelo, as cales formando un ángulo recto posuían un
ancho de 1,88 metros e un longo de 5 metros.
Candaz tampouco está lonxe das lendas. Din que no seu
interior agocha fabulosos tesouros, feito incentivado pola existencia de dúas
entradas subterráneas no castro que na actualidade se atopan asolagadas polas
augas dos ríos Miño e Chorente. Será cuestión de buscar...
Por se queredes ir, Castro Candaz está na parroquia de Santa
Eulalia de Pedrafita, Chantada. Dende Ourense, a pouco máis de unha hora, ao
deixar atrás a vila de Chantada, coller o desvio a dereita a Paracostoia e
atoparedes indicacións, máis ou menos “enxebres”.
Despois dun paseo polas ruinas, ollando e desfrutando dun
momento que poida que tarde en repetirse, tocando esas pedras que non tardarán en volver a ocultarse baixo as augar, é hora de regresar. Á volta, ao fondo dos
bancais, na adega, José e a súa muller están de descanso. É hora de xantar antes
de voltar ás tarefas da poda que nin o descenso das augas nin os milleiros de
visitantes poden interromper. A natureza segue o seu curso e é tempo de podar.
A todo esto, sobra decir que o que máis desfrutou foi Lobo.
Sobe, baixa, nada, salta, explora, cheira… un fervello, vamos, o Lobiño de
sempre…
Aluméame luniña