Bookmark and Share

jueves, 29 de enero de 2015

Rexurdir nas ruinas...


Díxenvos que me atren poderosamente os lugares en ruinas?

Xa que estamos en Entroido e Xinzo é un dos referentes nestes festexos a nivel, pódese decir que internacional, unha boa idea e aproveitar un día que vos acheguedes ata a vila  a gozar dos festexos (si, porque alomenos unha xornada hai que ir) para visitar algún dos seus atractivos turísticos. Unha das mellores opcións é o mosteiro de Bon Xesús de Trandeiras, sito nunha bucólica paisaxe que invita ao sosego.

Sobre as súas orixes hai diferentes versións. Hai quen di que a Virxe se lle apareceu a un veciño para indicarlle o lugar onde contruir un templo na honra ao Neno. Outras lendas apuntan a aparición dunha imaxe do Neno Xesús a uns cabaleiros portugueses que ergueron a capela para acollela. En calquera dos casos, o que si se sabe é que arredor de 1520 se iniciaron os traballos para levantar o mosteiro baixo as ordes de Don Alonso de Piña, prior de Xunqueira de Ambía e, tres anos máis tarde, estableceuse a comunidade de franciscanos.


Tras sucesivos avatares, en 1668 un gran incencio asolou o mosteiro cuxa reconstrucción deu comenzo un ano despois. Máis tarde, na Guerra da Independencia, as tropas napoleónicas arrasaron o lugar e asesinaron aos monxes que alí habitaban, cecáis coñecedores de que o lugar fora refuxio de bispos e sacerdotes galos durante a Revolución Francesa.

A fin do mosteiro chegou coa desamortización, que só atopou en Bon Xesús un convento en ruinas do que pouco proveito sacar dun lugar onde chegar a vivir ata  80 monxes franciscanos.
O recinto ten unhos 1.800 metros cadrados combinando elementos renacentistas con claras influencias de estilo gótico manuelino portugués. Na actualidade é a  igrexa a parte mellor conservada. Unha rexa torre adosada ao lateral esquerdo alberga o campanario. A súa fachada gótico plateresca, atribuida ao canteiro Bartolomé de Nosendo, ábrese mediante un arco conopial sobre pilastras, rodeado de arquivoltas adornadas con rosetas e follas de acanto.

No interior da igrexa, a nave está cuberta por unha bóveda de cañón, namentres que na capela maior conta cunha bóveda de crucería. No altar maior, imaxes de San Francisco de Asís e San Bernardo flanquean ao Bon Xesús. A Virxe María ocupa outro altar e, aos seus pés, xace unha cabeza votica, cando menos, peculiar.  Ao seu carón, un San Bieito negro sostén varios exvotos.

Do convento, o armonioso claustro é a parte máis destacada. De forma cuadrangular e fiel ao estilo renacentista máis puro, ten 26 arcos que se apoian en columnas rematadas en sinxelos capiteis, adornados cunha sobria decoración animal e vexetal. Luces e sombras na que a vexetación manda dotan as semiruinas de certo romanticismo que atrapa e seduce. Apetece ficar, pasear, mirar, deixar correr o reloxo... Que vos vou decir eu... os claustros seducénme especialmente. Chama a atención a escaleira milagrosamente conservada que daba acceso a primeira planta. Incluso hai restos das paredes.


Tras un detido recorrido polo claustro e as dependencias que o rodean, sen presa, un non se pode ir de Bon Xesús sen visitar os seus xardíns. Un espazo que invita a pasear, a sentar, a descubrir o seu estanque, a pila, a fonte de pedra e a fonte excavada na rocha, onde se atopa un canal subterráneo que leva a auga ata unha pequena piscina emprega para o regadío dos campos... un verdadeiro pracer para os sentidos. A principios de inverno, cando aínda as follas outonais cobren o chan os xogos de cores ocres cos raios de sol engaiolan. Xa de cara o bo tempo, é un espazo para gozar con xogos e, porque non? unha merenda campestre.
Aluméme luniña




martes, 27 de enero de 2015

Veste de paseo?

Día espléndido de inverno, que mellor que aproveitalo polos que non serán tan bos e facer unha rutiña? Así que cámara, botas de treking, Lobo e tira millas… bueno, é un decir, porque moi lonxe non fun… Decanteime pola Ruta da Fervenza de Augacaída, no Concello de Pantón, concretamente na parroquia de Marce (Lugo). Chegar non é complicado, digovolo eu (e xa é decir, a que se perde onde menos un se espera…)

Dende Ourense hai que seguir a carretera que enlaza a cidade con Monforte, e, antes de chegar a vila de Lemos, tomar un desvío cara Guítara. Axiña veredes un cartaz indicando a fervenza. Débedes seguir a carretera, moitas veces tinguida de verde polo musgo que parecen indicar que pouco tránsito ten e o sombrío da estrada, pero ides no bo camino, non desesperedes, o destino chegará, confiade…

O inicio da ruta está indicado perfectamente por un cartaz. Hai que deixar o coche neste punto (non hai moito sitio) e comenzar o camiño. Un camiño que é un pracer para os sentidos. O chan aínda está cuberto do cor outonal das follas caídas e, de cando en cando, cando sopra o vento, pódese escoitar e ver como aínda as  follas se seguen a desprender das pólas.

O sendeiro está ben indicado. Seguide a ruta segundo as sinais. Eu tomei un pequeno desvío (como non…) máis que nada para saber onde ía dar, non se me fose escapar algo… e, bueno… se vós apetece camiñar un pouco máis e chegar a unha, supoño, antiga adega abandonada, é unha opción, senón, insisto, seguide as indicacións. 
A ruta pódese completar achégandose ata o Castro de Marce, a unhos dous quilómetros (ida e moi sinxelo) , que ofrece unhas fermosas vistas sobre o Miño e logo voltar para facer o descenso propiamente dito ata a fervenza de Augacaída.

Que o cartaz indicador “Fervenza de Augacaída. Tramo perigoso” non vós intimide. Déixadevos levar. Gozade do paseo, detédevos a mirar ao voso arredor e admirade a paisaxe que a natureza vós brinda. Non é cuestión de facer unha maratón, senón de vivilo momento, sentirse na natureza como parte dela.

O último tramo de baixada realmente se complica un chisco, máis que nada porque na época na que eu fun a humidade  convertera as pedras en pistas de patinaxe e había moitos tramos feitos, digamos, un puro barrizal… para eso de enchoupar ben os pés e que quedase constancia de que fixera a ruta. Neste último treito hai colocadas unhas cordas para axudar á baixada e evitar esvaramentos polas pedras (agradecese). E, que vós vou decir? Tenvos o seu aquel…


Durante todo o camiño o son da caída de auga é omnipresente e, xa a carón dela, todo o invade. Realmente engaiola quedar ficando para ela, deixarse envolver pola caída. Pechade os ollos, deixade que as pingas vós salpiquen e sentide que vós purifican. Tómade o voso tempo, non hai presa. Gozado do momento.


E como non só todo o que sobe baixa, senón que tamén todo o que baixa, ha de subir, toca emprender o camiño de regreso. Suxeitadevós as cordas e… para arriba!

Aluméame luniña








miércoles, 21 de enero de 2015

Lume!!!



Lume!!!

O 19 de xaneiro é San Sebastián. Non, non é que agora se me dera polo santoral, que podía ser, dígoo porque na localidade de Castro Caldelas celebran unha das festas máis senlleiras de toda Galicia na que o lume ten un especial protagonismo: a festa dos Fachós. Unha cita única e na que hai que sumerxise de pleno para gozar dela en todo o seu esplendor... e saber do que se fala.
Como todo o que se  celebra hoxe en día, esta festa tamén ten a súa historia. Para elo é necesario ir séculos atrás cando no ano 1753, un andazo de peste azoutou a comarca e os veciños da vila decidiron pedir a intercesión de San Sebastián. Nestas estaban cando se lles ocorreu queimar todas as pertenzas dos apestados para acabar con ela. Xa liberados da enfermidade, como agradecemento, declararon a San Sebastián patrono da vila e dende entón a festa reproducese ano tras ano. Sempre na noite do día 19 de xaneiro, sexa o día da semana que sexa e sen por elo disminuir o interese e a participación.

Esa é a teoría máis extendida, pero hai máis, como a que relacciona a festa coa agricultura: cos fachós queimábanse bosques e rastrollos para poder ser labrados e gañar terreos cara a sementeira. 
Ben, xa postos en situación e porque de todo hai que saber, toca a festa. Centos de personas se agolpan, chegado o lusco fusco, nos arredores da igrexa da localidade.

Ese é o punto de partida do gran fachón feito de palla e que neste ano ten unos 40 metros de longo. Está faito con palla cultivada especialmente para a ocasión,  xa que hoxe en día non son moitos os que se adican a este tipo de cultivo e o que se recolle está moi mecanizado e non é posible facer con ela os fachós. 

Pouco antes de que chegue o “gran fachón”, dase comenzo ao reparto dos pequenos fachós entre os asistentes. Hai que andar espabilado se se quere portar un!! Nenos e maiores buscan o seu atadiño de palla para ser participes na procesión portando o purificador lume e… é cousa miña ou noto certos nervios no aire?
O estridente son dun fulión anuncia a chegada do fachón principal que, portado por arredor de 35 personas orgullosas polo seu papel como “conductores” da festa pola vila, se coloca para que poida ser bendecido polo párroco da localidade. Tras elo, prendéselle lume e o son das campás da igrexa anuncian o inicio da procesión.
Pouco a pouco os fachós dos asistentes vanse prendendo no principal e o lume comenza a iluminar e dar calor na negra e fría noite polas rúas do Casco Vello da vila. 
Recoñezo que fai falla certa, chamémoslle valentía, para ir no medio da procesión, entre fachós de lume que pouco a pouco se van desfacendo. Pero, dame que é un medo máis dos que vamos de fóra e é a nosa primeira vez, que dos que xa son expertos na materia, xa que xente de todas as idades participa, sen temor ningún. 
Tralo percorrido, a comitiva remata novamente no adro da igrexa, onde se van queimando todos os fachós nunha gran fogueira depedíndose do cerne da festa deste ano. 
E digo cerne, porque, onde se viu unha festa galega sen boa gastronomía? Así que, antes do remate da festa, para repor forzas, chourizos asados nas brasas, tamén elaborados específicamente para a festa, pan e viño da localidade axudan a facer máis levadeira unha noite que se prevé longa, moi  longa... 
Con estas, o lume vaise apagando, pero non a festa. Aínda é cedo e queda moita, moita noite por diante. 

Aluméame luniña




jueves, 15 de enero de 2015



Corga da Fecha 1. Grazas. Namasté

Toca nova excursión - incursión ao Xurés. Desta con saída dende a Vila Termal de Lobios, É a ruta da Corga da Fecha... ou esa era a intención... 

Os primeiros pasos foron os correctos. Ou eso penso. Lobo (que ten moito protagonismo nesta historia) e máis eu collemos a carretera que discorre paralela ao balneario, deixamos atrás unha casa a man dereita e outra a man esquerda (para despistados). Primeira variante, coller pista a dereita cara o camiño que vai paralelo ao río Caldo (cousa que fixen na primeira volta... si, porque nesta historia hai máis de unha) ou seguir de frente. O caso é que as dúas van dar ao mesmo sitio (cousa que descubrín na segunda volta).

Ben. Primeira volta. Seguir polo camiño que vai paralelo ao río Caldo (onde están os vestixios de Aquis Originis??? Non pode ser que sexa a terceira vez que veño a Lobios, as quero ver e non as atopo). Fermoso o cauce do río, que avanza con calma e cunhas augas cristalinas que invitan ao baño, pero mellor no verán. Algunhos saltos de auga o dotan de maior viveza e sacano do seu tranquilo discorrer. Só fai falta seguir o camiño e, se non sodes despistados coma min... poderedes facer o camiño que tiñades pensado á primeira.

No meu caso e por ir aos biosbardos, paseime do desvio que había que coller e tirei para adiante. E como non me gusta recuar e chegados a un punto, non se sabe o que é peor, fixen unha ruta circular volvendo á vila termal e pasando polo medio do pobo. Non me arrepinto. Foi bonito... e frustante por veces.

Ben. Segundo intento. Eu non marcho sen facer a ruta que quería. Collo carretera, literal. E desta sigo de frente segundo as indicacións dunhos camiñantes que viñan da ruta. E si, eí o vexo. O panel explicativo. Vamos ben, entón. 

E si, algo máis adiante os restos das termas Aquis Originis. Por fin! agora si estou na boa senda. Feliz. Seguimos a ruta ata dar cunha primeira parada na cascada Corga da Fecha.  Non podo menos que achegarme, atrapada polo son e a caída da auga. Aconsello achegarse o máximo posible, con coidado, para poder meterse de cheo na natureza e na maxia que esconde o Xurés. 

Tras gozar de cada momento nesta parada, toca remontar camiño e seguir o ascenso. Pero a man esquerda hai un camiño, menos transitado, que invita a subir... a curiosidade chámame, chámanos, e alá imos. Impresiona. A caída é espectacular e a auga... a auga tan transparente e cristalina, que parece sacada dun conto. 

Hai unhas pozas algo máis arriba, pero a cantidade de auga fai que non se poida subir máis a non ser con dificultade. E eu son consciente. Pero Lobo non, e, nun descuido, alá está, entre pozas de auga, caídas de pequenas fervenzas e grandes pedras. Ata eí todo ben, o problema e cando o chamo para que volte e comenza a esvarar pola pedra inclinada e non ten forma de que as súas patas se agarren á pedra. Tento convencelo de que volva, indicarlle por onde ir... imposible. Colleu medo. Laiase e eu non podo facer nada. Sei que podo subir a collelo, pero estando soa, o mesmo non o contaba. 

E eí aparecen dous anxos, Suso e Chus, dende Santiago ao rescate. Eles estiveron alí mentres eu agatuñaba polas pedras ata chegar onde Lobo, conseguir poñerlle a correa e arrastrarnos os dous pedras abaixo. E a todo esto, alá van case dúas horas...



O camiño de volta fixemolo os catro xuntos, con risas e bromas. Deixando atrás o momento vivido. Aínda que ei de recoñecer, igual son unha incauta, que eu non vin tanto perigo como Suso e Chus viron. Non sei porque, sabía que era cuestión de tempo e que acabaría saindo ben.

En positivo: amizade, solidariedade e que son máis destemida do que pensaba. Nunca tiven vestixe, pero as veces as caídas e a inseguridade botábanme para atrás. Pero desta, cando vin que non había outra maneira, agatuñei e andiven polas pedras sen medo, metín os pés na auga e non temín caer. As caídas son para erguerse. 

E ata eí a excursión do día... bueno, xa que estábamos, unha visita aos Miliarios era case unha obriga antes de marchar de Lobios. O do baño no río Caldo queda para outra, aínda é moito de día e está ateigado. Gústame en máis intimidade.

Visitas obrigadas:

Aquis Originis: Próximo ás instalacións termais. Unha instalación termal de carácter lúdico hixiénico. 

Miliarios: Reunidos artificialmente, na área recreativa da Ponte Nova, Portela do Home. Cada un deles estaba adicado a un emperador ou mando militar. 

Novamente, grazas/Namasté. E credes que voltei cargada de enerxía?

P.D. Voltarei e farei a ruta completa. E desa a detallarei máis como guía que como opinión.

A quen lle atinxa: Deberían de marcar xa na vila termal por onde hai que coller para dar comenzo ao roteiro, fóra de que haxa un panel informativo onde comenza. É o punto de partida e de chegada para moitos. Mellor sinalamento. 

Aluméame luniña